Bij het inhuren van marketing freelancers is het belangrijk om duidelijke afspraken te maken over intellectueel eigendom. Als opdrachtgever wil je zekerheid dat je de rechten krijgt op het werk dat je betaalt, terwijl freelancers vaak hun portfolio willen uitbreiden. De oplossing ligt in heldere contractafspraken vooraf, waarbij je expliciet vastlegt wie eigenaar wordt van logo’s, teksten, campagnes en andere creatieve concepten. Dit voorkomt discussies achteraf en beschermt beide partijen.
Wat is intellectueel eigendom bij freelance marketingwerk?
Intellectueel eigendom omvat alle rechten die ontstaan bij creatief werk van marketing freelancers. Denk aan auteursrechten op teksten, afbeeldingen en video’s, maar ook aan merkrechten op logo’s en slogans. Bij marketingwerk gaat het vaak om campagneconcepten, contentstrategieën, social media posts, websiteteksten en grafische ontwerpen.
In Nederland ontstaat auteursrecht automatisch zodra een freelancer iets creatiefs maakt. Dit betekent dat de freelancer zonder expliciete afspraken eigenaar blijft van alle rechten op het gemaakte werk. Voor jou als opdrachtgever is dit een belangrijk aandachtspunt, want je betaalt voor werk waar je mogelijk niet alle rechten op hebt.
Naast auteursrecht spelen ook andere rechten een rol. Bij het ontwikkelen van een nieuwe merknaam of logo kunnen merkrechten ontstaan. Bij fotografie en video komen portretrechten om de hoek kijken. Al deze verschillende vormen van intellectueel eigendom vragen om heldere afspraken in je freelance contract.
Wie is eigenaar van het werk dat een marketing freelancer maakt?
De hoofdregel in Nederland is helder: de maker van creatief werk is automatisch de eigenaar van het auteursrecht. Dit geldt voor alle freelancers, of ze nu via een eenmanszaak, VOF of BV werken. Het grote verschil met werknemers is dat bij een arbeidsovereenkomst het auteursrecht meestal automatisch naar de werkgever gaat.
Als je een marketing freelancer inhuurt voor het schrijven van websiteteksten, blijft die freelancer dus eigenaar van de auteursrechten. Je krijgt wel het gebruiksrecht voor het afgesproken doel, maar de freelancer kan dezelfde tekst in theorie ook aan andere klanten verkopen. Dit is natuurlijk niet wat je als opdrachtgever wilt.
Om de eigendomsrechten over te laten gaan naar jou als opdrachtgever, moet je dit expliciet regelen in het contract. Een mondelinge afspraak is juridisch niet voldoende voor overdracht van auteursrechten. Zonder schriftelijke overdracht blijf je afhankelijk van de freelancer voor toekomstig gebruik van het materiaal.
Welke afspraken moet je maken in het freelance contract?
Een goed freelance contract bevat concrete clausules over intellectueel eigendom. Begin met een heldere omschrijving van welke rechten je precies wilt overdragen. Wil je alle rechten of alleen het gebruiksrecht voor bepaalde doeleinden? Maak onderscheid tussen verschillende soorten content en bepaal per type wat de afspraken zijn.
Belangrijke contractonderdelen zijn:
- Overdracht van alle intellectuele eigendomsrechten na betaling
- Territoriale afbakening (Nederland, Europa of wereldwijd)
- Duur van de rechten (eeuwigdurend of tijdelijk)
- Exclusiviteit van gebruik
- Recht op naamsvermelding
- Vrijwaring voor inbreuk op rechten van derden
Let vooral op de formulering van de overdrachtsclausule. Een zin als “alle rechten gaan over naar opdrachtgever” is te vaag. Beter is: “Freelancer draagt hierbij alle huidige en toekomstige intellectuele eigendomsrechten, waaronder maar niet beperkt tot auteursrechten, merkrechten en databankrechten, volledig en exclusief over aan opdrachtgever, voor alle exploitatiewijzen en voor de gehele duur van deze rechten.”
Hoe zorg je voor overdracht van auteursrechten?
De overdracht van auteursrechten moet schriftelijk gebeuren volgens artikel 2 van de Auteurswet. Een e-mail of digitaal ondertekend contract voldoet aan deze eis. Belangrijk is dat beide partijen het document ondertekenen en dat de overdracht expliciet wordt benoemd.
Je hebt twee opties: volledige overdracht of een licentie. Bij volledige overdracht wordt de opdrachtgever de nieuwe eigenaar van alle rechten. De freelancer kan het werk dan niet meer voor andere doeleinden gebruiken. Bij een licentie behoud de freelancer het eigendom maar geef je toestemming voor specifiek gebruik.
Een praktische voorbeeldformulering voor volledige overdracht: “Opdrachtnemer draagt bij deze alle intellectuele eigendomsrechten op de in het kader van deze opdracht tot stand gebrachte werken over aan opdrachtgever. Deze overdracht geschiedt op het moment dat opdrachtgever de overeengekomen vergoeding volledig heeft voldaan. De overdracht omvat het recht om de werken onbeperkt te exploiteren, te bewerken en door te leveren aan derden.”
Wat doe je met bestaand werk van de freelancer?
Marketing freelancers werken vaak met bestaande templates, tools of concepten die ze voor meerdere klanten gebruiken. Het is belangrijk om hier goede afspraken over te maken. Je wilt niet dat jouw concurrent straks met dezelfde campagneopzet komt omdat jullie dezelfde freelancer hebben ingehuurd.
Maak onderscheid tussen algemene werkwijzen en specifiek voor jou ontwikkelde concepten. Een freelancer mag natuurlijk zijn expertise en algemene kennis blijven gebruiken. Maar een specifiek voor jouw merk ontwikkeld campagneconcept zou exclusief voor jou moeten zijn. Leg vast wat de freelancer wel en niet mag hergebruiken.
Voor portfoliogebruik kun je een middenweg vinden. Veel freelancers willen hun werk kunnen tonen aan potentiële klanten. Je kunt afspreken dat ze het werk mogen tonen met jouw naamsvermelding, maar pas na een bepaalde periode of alleen met jouw toestemming. Dit beschermt jouw concurrentiepositie terwijl de freelancer zijn portfolio kan uitbreiden.
Hoe voorkom je problemen met intellectueel eigendom?
Preventie begint bij een heldere briefing en goede projectomschrijving. Beschrijf niet alleen wat je wilt, maar ook hoe je het resultaat wilt gebruiken. Ga je de content alleen online gebruiken of ook offline? Alleen in Nederland of internationaal? Deze informatie helpt de freelancer om de juiste rechten over te dragen.
Documenteer alle afspraken en wijzigingen tijdens het project. Als je halverwege besluit om een campagne ook in België te lanceren, leg dit dan schriftelijk vast. Houd ook tussentijdse goedkeuringen bij, zodat duidelijk is welke versies zijn geaccordeerd.
Veelvoorkomende valkuilen zijn:
- Onduidelijke afspraken over aanpassingen na oplevering
- Geen regeling voor gebruik van stockfoto’s of fonts
- Vergeten te regelen wie eigenaar wordt van ruwe data of bronbestanden
- Geen afspraken over vertrouwelijke informatie
Een goede werkrelatie ontstaat als beide partijen hun belangen kunnen beschermen. Wees transparant over je verwachtingen en luister naar de behoeften van de freelancer.
Belangrijkste tips voor intellectueel eigendom met marketing freelancers
Voor opdrachtgevers die regelmatig met marketing freelancers werken, zijn dit de belangrijkste actiepunten. Maak standaard contracten met duidelijke IP-clausules, zodat je niet elke keer opnieuw hoeft te onderhandelen. Zorg dat je contracten aansluiten bij de aard van de opdracht – een eenmalige blogpost vraagt om andere afspraken dan een complete merkstrategie.
Praktische checklist voor je contracten:
- Schriftelijke overdracht van alle relevante rechten
- Heldere projectomschrijving met deliverables
- Afspraken over gebruik bestaand materiaal
- Regeling voor portfoliogebruik
- Vrijwaring voor rechten van derden
- Vertrouwelijkheidsclausule
- Betalingsvoorwaarden gekoppeld aan overdracht
Via Jellow kun je eenvoudig een account aanmaken om toegang te krijgen tot professionele contracten die rekening houden met intellectueel eigendom. Door je te registreren krijg je toegang tot onze contracting service die zorgt voor heldere afspraken tussen jou en freelancers, inclusief alle benodigde clausules voor een veilige samenwerking. Zo kun je je focussen op het project zelf, terwijl wij zorgen dat de juridische kant goed geregeld is.
